Warto wiedzieć, że…

kortyzol jest jednym z kluczowych hormonów odpowiadających za utrzymanie równowagi w naszym organizmie.

Kortyzol przy prawidłowym stężeniu pozwala bez problemu budzić się oraz zasypiać.

Jego najwyższe stężenie we krwi występuje w godzinach porannych, natomiast najniższe w
późnych godzinach wieczornych (zwykle około północy).

Hormon ten pełni funkcję obronną dla naszego organizmu, ponieważ jest odpowiedzialny za:
– reakcję immunologiczną organizmu;
– łagodzenie stanów zapalnych;
– uwalnianie glukozy i kwasów tłuszczowych z wątroby;
– regulowanie siły tkanek łącznych;
– regulowanie ilości sodu we krwi;
– wpływanie na rozpad trójglicerydów;
– uwalnianie wapnia z kości.

Problem zaczyna się wtedy, kiedy na skutek przewlekłego stresu lub stanu zapalnego wywołanego chorobą, poziom kortyzolu we krwi niebezpiecznie wzrasta. W takim przypadku przestaje on pełnić swoje funkcje, a jego działanie może negatywnie wpłynąć na nasze zdrowie.

Na wzrost stężenia tego hormonu wpływają takie czynniki, jak niezdrowy tryb życia, narażenie na ciągły stres, nadmierny i długotrwały wysiłek fizyczny, dieta redukcyjna, ciąża, używanie leków hormonalnych, przewlekłe stany zapalne w organizmie.

Zwiększenie poziomu kortyzolu we krwi występuje u pacjentów chorujących na choroby nowotworowe, anoreksję, depresję oraz u osób, u których zdiagnozowano guz nadnerczy.

Do najczęstszych objawów wysokiego kortyzolu we krwi należy:
• nadmierny apetyt i pragnienie;
• zgaga czynnościowa (obniżone działanie zwieracza przełyku i podwyższona produkcja
kwasu żołądkowego);
• poranne zmęczenie;
• bóle głowy (migreny z aurą);
• nasilone oddawanie moczu;
• wykwity skórne (trądzik);
• szybkie starzenie i wiotczenie skóry (hamuje produkcję fibroblastów i uszkadza kolagen);
• zwiększenie poziomu glukozy we krwi;
• zanik mięśni;
• słaba odporność (zmniejszona ilość limfocytów we krwi);
• bezsenność – problem z zaśnięciem i utrzymaniem głębokiego snu;
• zaburzenia nastroju (wahania nastroju, depresja, lęki);
• nadciśnienie tętnicze;
• hamowanie produkcji TSH (sugeruje niedoczynność tarczycy);
• odkładanie tkanki tłuszczowej w okolicach brzucha, karku, twarzy;
• trudności ze zrzuceniem wagi;
• niskie libido;
• zaburzenia poziomu żeńskich hormonów (progesteron, estradiol);
• nadmierne owłosienie okolic niepożądanych u kobiet (twarz – wąsik, broda oraz klatka piersiowa);
• łysienie telegenowe;

Diagnostyka poziomu kortyzolu jest niezbędna również u osób, u których występują objawy obniżenia stężenia hormonu stresu w organizmie. W takiej sytuacji pacjent może cierpieć na chorobę Addisona, która jest powiązana z niedoczynnością kory nadnerczy, odpowiedzialną za regulację poziomu kortyzolu we krwi.

Do najczęstszych objawów niskiego kortyzolu we krwi należy:
• osłabienie;
• obniżenie ciśnienia tętniczego;
• przewlekłe zmęczenie;
• hipoglikemia (niski poziom glukozy we krwi);
• utrata apetytu;
• nadmierny apetyt na sól;
• problemy trawienne takie jak: biegunka, wymioty, nudności, spadek masy ciała.
• brak zdolności do wzmożonego wysiłku fizycznego.

Warto pamiętać, że ilość poziomu kortyzolu we krwi nie zawsze jest związana z występowaniem u danego pacjenta choroby.

Prawidłowe normy kortyzolu w surowicy są ściśle związane z porą dnia i powinny wyglądać następująco:
• rano: 166 — 507 nmol/l
• wieczorem: 73.8 — 291 nmol/l

kortyzol (hormonu stresu) wydzielany nadmiernie, wpływa negatywnie na cały nasz organizm, co może być przyczyną występowania wielu poważnych chorób. Dlatego obniżenie poziomu kortyzolu we krwi jest bardzo istotne dla naszego zdrowia.

Sposoby obniżania poziomu kortyzolu:

1. Zdrowy sen to najlepszy sprzymierzeniec w walce ze stresem. W trakcie snu nasz organizm przekierowuje energię na konkretne cele, takie jak usuwanie toksyn, produkcja hormonów, czy walka z infekcjami. Podczas snu wytwarzany jest również jeden z najważniejszych oksydantów, jakim jest melatonina, która działa przeciwzapalnie.
2. Poranny spacer (ekspozycja na światło słoneczne) zapewni prawidłową produkcję melatoniny i poprawi jakość snu.
3. Odstawienie kawy w drugiej połowie dnia;
4. Ograniczenie ekspozycji na monitory ekranowe na co najmniej 2 godziny przed snem. Jeśli jest to niemożliwe, stosowanie filtrów światła niebieskiego.
5. Umiarkowany wysiłek fizyczny
Podwyższony poziom kortyzolu jest związany z nadmiernym wysiłkiem fizycznym. Dlatego warto postawić na spokojne formy aktywności, które pomogą zrelaksować nasz umysł i ciało. Do takich form należy m.in. joga, basen, czy codzienne spacery. Utrzymując regularny lecz umiarkowany wysiłek fizyczny dopasowany do możliwości naszego ciała wpływamy na wytwarzanie endorfin, które pomagają nam obniżyć poziom hormonu stresu.
6. Spotkania się z bliskimi i przyjaciółmi – kontakty społeczne powodują produkcję Oxytocyny, która zaliczana jest do hormonów szczęścia i jest naszym sojusznikiem w obniżaniu poziomu stresu.
7. Unikanie obciążeń komunikacyjnych, szczególnie przed snem – złe wiadomości w programach informacyjnych, plotki i hate w social mediach;
8. Pisanie pamiętnika o niepowodzeniach – pomaga nabrać dystansu do spraw z przeszłości, które uważane za ważne, „siedzą w głowie” generując napięcie i wyczerpują emocjonalnie;
9. Stosowanie adaptogenów:
– Ashwagandha – 300 mg/dziennie przez 60 dni;
– Rumianek – 4 x dziennie przez 3 dni, później 2 x dziennie;
– Żeń–szeń koreański – 500 mg / dziennie przez 6 tygodni;
– Kwasy Omega 3;
– Zielona herbata;
– Suplementacja cynku, magnezu i witaminy A (podwyższony poziom kortyzolu może być spowodowany niedoborem).

Do produktów spożywczych pomagających obniżyć kortyzol należą:
• gorzka czekolada i kakao,
• oliwa z oliwek (z pierwszego tłoczenia, używana na zimno),
• zdrowe oleje, takie jak olej lniany, olej z czarnuszki,
• orzechy włoskie i migdały,
• zdrowe węglowodany (komosa ryżowa),
• śledzie atlantyckie,
• węgorze,
• biała fasola,
• jęczmień pełnoziarnisty,
• wątróbka drobiowa,
• tuńczyk.

Opracowanie tekstu Studio Wigor Normobaria