Czym jest cholesterol?

• cholesterol jest składnikiem budulcowym błon lipidowych: pełni funkcje strukturalne,
odpowiada także za płynność błon komórkowych
• uczestniczy w przekazywaniu sygnałów, gdyż jest składnikiem otoczki mielinowej
komórek nerwowych. Uznaje się, że do właściwego funkcjonowania mózgu i komórek
nerwowych niezbędna jest obecność cholesterolu w ilości minimum 5%
• decyduje o aktywności receptorów i enzymów uczestniczących w różnych szlakach
metabolicznych
• cholesterol jako składnik żółci pomaga w trawieniu tłuszczu
• jest prekursorem syntezy witaminy D3 oraz hormonów steroidowych, takich jak
aldosteron, progesteron, estrogen, testosteron oraz kortyzon.

Źródła cholesterolu – skąd się bierze cholesterol w organizmie człowieka?

Cholesterol egzogenny

To cholesterol dostarczany z pożywieniem. Źródłem takiego cholesterolu są tłuszcze zwierzęce
oraz produkty pochodzenia zwierzęcego, czyli mięso i jego przetwory, jaja oraz w mniejszym
stopniu nabiał.

Cholesterol endogenny

Cholesterol endogenny produkowany jest w organizmie człowieka. Może on być syntetyzowany przez wszystkie komórki organizmu, aczkolwiek główne miejsca syntezy to wątroba (80% całego cholesterolu), jelita i skóra. Dziennie w wątrobie syntetyzowane jest około 800 mg cholesterolu, a w całym organizmie zdrowego człowieka nawet do 1500 mg. Około 10% cholesterolu syntetyzowanego endogennie pochodzi z jelit. Duże ilości cholesterolu znajdują się także w tkankach, które mają gęsto upakowane błony, takie jak mózg i rdzeń kręgowy.

Transport cholesterolu

Cholesterol podlega ciągłej wymianie, a utrzymanie odpowiedniego stężenia cholesterolu
w różnych tkankach wymaga skomplikowanego transportu.
Ponieważ cholesterol jest nierozpuszczalny we krwi i płynach obwodowych, musi być transportowany do miejsc przeznaczenia w postaci kompleksów z białkami w formie lipoprotein.

Co to są lipoproteiny?

Lipoproteiny osocza są to sferyczne cząstki zbudowane z hydrofobowego rdzenia, bogatego w cholesterol i triglicerydy oraz z płaszcza utworzonego z wolnego (niezestryfikowanego) cholesterolu, fosfolipidów, a także ze specjalnego białka zwanego apolipoproteiną. Gęstość oraz średnica cząstki lipoproteiny zależy od składu chemicznego, a im większa jest zawartość apolipoprotein, tym mniejsza jest średnica cząstki (wynika to z faktu, że białko jest bardziej upakowane). Najwyższą zawartością apolipoprotein cechują się lipoproteiny o dużej gęstości HDL, a najniższą chylomikrony

W zależności od gęstości poszczególnych lipoprotein rozróżnia się:
• chylomikrony
• lipoproteiny o bardzo małej gęstości (ang. very low density lipoprotein – VLDL)
• lipoproteiny o pośredniej gęstości (ang. intermediate density lipoprotein – IDL)
• lipoproteiny o małej gęstości (ang. low density lipoprotein – LDL)
• lipoproteiny o dużej gęstości (ang. high density lipoprotein – HDL).

Cholesterol LDL – określany jako zły cholesterol

Cholesterol zawarty w LDL potocznie określa się jako „zły”. Wiąże się to z faktem, że LDL
dostarcza cholesterol do poszczególnych komórek. W uproszczeniu można powiedzieć, że
„rozprowadza” go po organizmie. LDL są stosunkowo niewielkie i dlatego z łatwością przenikają
przez ściany śródbłonka.

Cholesterol HDL – określany jako dobry cholesterol

Z kolei cholesterol zawarty w HDL określany jest jako „dobry”. Takie określenie odnosi się do faktu, że HDL bierze udział w odwrotnym transporcie cholesterolu z komórek pozawątrobowych do wątroby. Upraszczając cały proces, można powiedzieć, że HDL oczyszcza tkanki z nadmiaru cholesterolu i transportuje go do wątroby.

Istnieją również inne korzystne funkcje HDL, do których zalicza się jej antyoksydacyjne, przeciwzapalne, przeciwzakrzepowe działanie.

Normy cholesterolu całkowitego we krwi i innych frakcji
• cholesterol całkowity: 3,0–4,9 mmol/l (114–190 mg/dl) w Niemczech do 300 mg/dl
• cholesterol HDL: kobiety >1,3 mmol/l (50 mg/dl), mężczyźni >1,0 mmol/l (40 mg/dl)
• cholesterol LDL: <3,0 mmol/l (115 mg/dl) dla osób zdrowych, mających małe ryzyko
chorób sercowo-naczyniowych
• triglicerydy: <1,7 mmol/l (150 mg/dl) na czczo lub <2,0 mmol/l (175 mg/dl) nie na
czczo

Ryzyko chorób układu krążenia określa stosunek Triglicerydów: HDL
• Wynik <3,5 – brak ryzyka
• Wynik > 3,5 – istnieje ryzyko i należy wdrożyć w/w suplementację, która obniży homocysteinę i
cholesterol LDL, jednocześnie podwyższając cholesterol HDL.
Wysoki LDL świadczy o uszkodzonych śródbłonkach naczyniowych przez czynniki
prozapalne.

Czynnikiem prozapalnym uszkadzającym śródbłonki naczyniowe jest podwyższony poziom homocysteiny i jest to jedyna przyczyna rozwoju miażdżycy.

Homocysteina jest aminokwasem egzogennym, który jest niezbędny do prawidłowego rozwoju układu nerwowego. Jednak podwyższony poziom homocysteiny we krwi, uznawany jest za główny czynnik ryzyka wystąpienia wielu zaburzeń i chorób cywilizacyjnych, głównie chorób sercowo-naczyniowych i degeneracyjnych, takich jak
• zakrzepicę żylną,
• miażdżycę,
• zawał mięśnia sercowego,
• udar mózgu,
• choroby nowotworowe szczególnie jelita grubego,
• choroby neurodegeneracyjne tj. choroba Alzheimera czy Parkinsona.

Normy poziomu homocysteiny:
Norma < 9 mikro moli/l
Optymalnie stężenie 6-9 mikro moli/l

Jak obniżyć podwyższony poziom homocysteiny?

Zaleca się stosowanie następujących suplementów: witamina B2,B3, B6, B12, B9 czyli kwas
foliowy najlepiej w formie folianu oraz Betainę.
Wszystkie muszą być przyjmowane razem, ponieważ są one niezbędne do prawidłowego metabolizmu homocysteiny w organizmie.

Wpływ betainy na poziom homocysteiny

Betaina jest cennym „dawcą” grup metylowych, przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu homocysteiny. Betaina może być również wykorzystywana przez osoby aktywne sportowo. Suplementacja betainą poprawia skład ciała, zwiększa redukcję masy tłuszczowej oraz wpływa na poprawę wytrzymałości mięśniowej i zwiększenie jakości wykonywanych ćwiczeń.

Powszechnie stosowane do obniżania cholesterolu leki z grupy statyn, mają bardzo poważne działania niepożądane, z uszkodzeniem mięśni, nerek i wątroby włącznie, a jak pokazują badania naukowe, zmniejszają ryzyko zawału i udaru zaledwie o 1%. Ponadto nie obniżają one poziomu homocysteiny, więc działają objawowo, nie likwidując przyczyny problemu.

Opracowanie tekstu: Studio Wigor Normobaria